Tuesday, January 24, 2006
"خسرو گلسرخی"
بايد كه دوست بداريم ياران
بايد كه چون خزذ بخروشيم
فريادهاي ما اگر چه رسا نيست
بايد يكي شود
بايد تپيدن هر قلب اينك سرود
بايد سرخي هر خون اينك پرچم
بايد كه قلب ما سرود ما و پرچم ما باشد
بايد در هر سپيدي البرز نزديك تر شويم
بايد يكي شويم
اينان هراسشان ز يگانگي ماست
بايد كه سر زند طليعه خاور از چشم هاي ما
بايد كه لوت تشنه ميزبان خزر باشد
بايد كه كوير فقير از چمشه هاي شمالي بي نصيب نماند
بايد كه دست هاي خسته بياسايند
بايد كه خنده و آينده ، جاي اشك بگيرد
بايد بهار در چشم كودكان جاده ي ري
سبز و شكفته و شاداب
بايد بهار را بشناسند
بايد جواديه بر پل بنا شود
پل اين شانه هاي ما
بايد كه رنج را بشناسيم
وقتي كه دختر رحمان با يك تب دو ساعته مي ميرد
بايد كه دوست بداريم ياران
بايد كه قلب ما سرود و پرچم ما باشد
در زمستان سرد 52
گلسرخی
دوم بهمن سالروزتولد "خسرو گلسرخی" شاعرو روزنامه نگار دگراندیش ایران است. همان که وقتی اعدامش کردند، نام گل سرخ در ایران ممنوع شد و هیچ معلم انشائی حق نداشت در کلاس به بچه‌ها بگوید در باره بهار و گل سرخ بنویسید!
گلسرخی دوم بهمن 1322 رشت متولد شد. دو ساله بود که پدرش را از دست داد و همراه مادر راهی قم شد تا نزد پدر بزرگ مادری خویش" حاج شیخ محمد وحید " زندگی کند. روحانی مبارزی که سابقه مبارزه با استبداد رضاخانی را در کنار "میرزا کوچک خان جنگلی" در نهضت جنگل داشت.
سال 1341 پدر بزرگ نیز از دنیا رفت و گلسرخی همراه مادر و برادر خویش راهی تهران شد و در خانه ای کوچک واقع در محله « امین حضور» ساکن شدند. روزها کار و شب‌ها درس. فرانسه و انگلیسی را آموخت و دست به کار ترجمه نیز شد. با روزنامه‌های اطلاعات، آیندگان و « کیهان همکاری را شروع کرد و اشعار خویش را نیز همراه با نقد و ترجمه ادبی انتشار داد.
در فروردین ماه 1352 همراه عده ای دیگر، به اتهام صحبت از ترور شاه در یک محفل روشنفکری دستگیر و روانه زندان اوین شد. از آن جمع جز خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان بقیه آزاد شدند. گلسرخی و دانشیان 28 یا 29 بهمن ماه 1352 ، پس از یک دادگاه نیمه علنی که از تلویزیون نیز پخش شد، پیش از طلوع خورشید تیر باران شدند.
بخش کوتاهی از دفاع او در دادگاه نظامی شاه از تلویزیون پخش شد و همین بخش کوتاه خود انفجاری مهیب در پای دیوار استبداد بود. او بلوز سیاه خویش را در دادگاه بالا زد و پشت خویش که هنوز جای شکنجه بر آن بود را به خبرنگاران نشان داد تا ببینند در زندان با زندانیان سیاسی چه می‌کنند. گلسرخی خود را مارکسیستی در دادگاه اعلام داشت که به نهضت امام حسین برای حق ستانی و شریعت اسلام احترام می‌گذارد.
Sunday, January 22, 2006
سيمين بهبهانی
"دیار روشنم در شب تیره"
ای دیار روشنم، شد تیره چون شب روزگارت
کو چراغی جز تنم کاتش زنم در شام تارت
ماه کو، خورشید کو؟ ناهید چنگی نیست پیدا
چشم روشن کو که فانوسش کنم در رهگذارت
آبرویت را چه پیش آمد که این بی‌آبرویان
می‌گشایند آب در گنجینه‌های افتخارت
شیرزن شیرش حرام کام نامردان کودن
کز بلاشان نیست ایمن گور مردان دیارت
می‌فروشند آنچه داری: کوه ساکن، رود جاری
می‌ربایند آهوان خانگی را از کنارت
گنج‌های سر به مهرت رهزنان را شد غنیمت
درج عصمت مانده بی‌دردانگان ماهوارت
شب که بر بالین نهم سر، آتش انگیزم ز بستر
با گداز سوز و ساز مادران داغدارت
در غم یاران بندی، آهوی سر در کمندم
بند بگشا- ای خدا- تا شکر بگذارد شکارت
مدعی را گو چه سازی مهر از گل در نمازت
سجده بر مسکوک زر پر سودتر آید به کارت
این زن ای من- بر کمر دستی بزن، بر خیز از جا
جان به کف داری همین بس بهره از دار و ندارت
Thursday, January 19, 2006
دو شعر از م. آزاد
گل باغ آشنائی
گل من پرنده ای باش و به باغ باد بگذر
.مه من شکوفه ای باش و به دشت آب بنشين
.گل باغ آشنائی گل من کجا شکفتی
که نه سرو می شناسدنه چمن سراغ دارد
نه کبوتری که پيغام تو آورد به بامی
نه کبوتری که پيغام تو آورد به بامی
نه بدست مست بادی گل آتشين جامی
نه بنفشه ای
نه بوئی
نه نسيم گفت و گوئی
نه کبوتران پيغام
نه کبوتران پيغام
نه باغهای روشن
گل من
گل من
ميان گلهای کدام دشت خفتی
به کدام راه خواندی به کدام راه رفتی
مه من تو راز ما را به کدام ديو گفتی؟
که بريده ريشه مهر شکسته شيشه دل
منم اين گياه تنهابه گلی اميد بسته...
همه شاخه ها شکسته
همه شاخه ها شکسته
به اميدها نشستيم و به يادها شکفتيم
در آن سياه منزل
به هزار وعده مانديم
به يک فريب خفتيم
فرهاد گم فرياد
در شب بيداد من فرهاد می گريد
و چه بی فريادجهان پيراست
و بی بنيادمی گريد
در شب بيداددر فروبستم
و فروماندم
در آن خاموش گم فرياد
تا نگريد در شب بيداد من فرهاد
نشنوم ديگرهای های زاری خاموشوارش را
و سکوت سوگوارش را
باز می گريد
در شب بيداد من فرهاد و چه بی فرياد
Saturday, January 07, 2006
Friday, January 06, 2006
به سالروز خاموشی او رسيديم فروغ
مرور يك بيوگرافی
"فروغ فرخزاد" در 15 دی ماه سال 1313 در تهران متولد شد ، مادرش، "توران وزيری تبار" و پدرش، سرهنگ "محمد فرخزاد "بود ، پدر به دليل روحيه نظامی كه داشت، از همان آغاز فرزندان خود را به گونهای متفاوت تربيت ميكرد و سعی داشت آنها را با سختی آشنا كند , "فروغ" سالهای 1325 پس از پايان دوره ابتدايی در دبيرستان "خاور" ثبت نام ميكند و در اين سالها به سرودن شعر روی ميآورد، اما "فروغ" ، شعرهای اين دوره را كه بيشتر در قالب غزل سروده شدهاند ، هيچگاه جايی منتشر نميكند
ايلنا ،او سال 1328 وارد هنرستان بانوان كمالالملكميشود و نقاشی و خياطی را زير نظر استاد " پيتر كاتوزيان " و " بهجت صدر " ميآموزد . در شهريور ماه سال 1329 در حالی كه شانزده سال بيش ندارد، با "پرويزشاپور" كه پانزده سال از او بزرگتر است و نوه خاله مادری "فروغ" است، علی رغم تمام مخالفتهای خانواده ازدواج ميكند؛ آنها برای زندگی مشترك اهواز را بر ميگزيند و به آنجا نقل مكان ميكنند
سال 1331 ،همزمان با انتشار اولين مجموعه شعر "فروغ" يعنی " اسير " ،تنها فرزندانشان "كاميار "متولد می‌شود و پس از آن حس زنانگی به شكلی خاص در "فروغ" ميشكند . اما شادی تولد كودك ديری نميپايد و اختلافات خانوادگی بالا ميگيرد . در فاصله سالهای 1332 ،اشعار "فروغ" در نشريات آن روز همچون " روشنفكر " , " اميد " , " ايران " و " سخن " منتشر ميشود و بازتاب گستردهای در سطح جامعه روشنفكری آن روزها دارد
"فروغ"، سال 1334 از "پرويز شاپور" جدا شده و نگهداری "كامی» نيز به پدر سپرده ميشود . ديری نميپايد كه "فروغ" سرخورده و افسرده چمدان به دست به خانه پدری باز ميگردد و پدرش نيز كه مخالف كارهای او و انتشار اشعارش بودهاست، او را چمدان به دست از خانه بيرون ميكند . "فروغ" به دعوت " طوسی حايری» كه زمانی همسر "احمد شاملو" بود، به خانه او ميرود . مدتی را در خانه او ميگذارند تا جايی برای خود دست و پا كند . در همين سال مجموعه شعر "اسير" به چاپ دوم ميرسد كه عمدتا اشعار اين مجموعه چهار پاره منظوم يا قطعه بودند . سال 1335 كه "احمد شاملو"، " عروسی خون " نوشته "لوركا" را ترجمه كرد و قرار بود اين نمايشنامه به روی صحنه برود ، "شاملو" از "فروغ" دعوت ميكند كه به همراه اعضای اين گروه " طوسی حايری " , " لبعت والا " و چند نفر ديگر در آن بازی كند. آنها شروع به تمرين ميكنند، اما به دلايل مالی و مشكلات
شخصی بازيگران اين تئاتر روی صحنه نميرود
"فروغ" ،سال 1335 مجموعه شعر " ديوار "را كه شامل 25 قطعه شعر منظوم است، منتشر ميكند و پس از آن به ايتاليا و آلمان سفر ميكند و سال 1336 به تهران باز ميگردد و به ناچار اتاقی اجاره ميكند . در همين سالها دو داستان به نامهای " بيتفاوت " و " كابوس " را در مجله " فردوسی "منتشر ميكند . سال 1337، "عصيان" را كه شامل 17 قطعه شعر منظوم بود منتشر ميكند . همزمان با "ابراهيم گلستان" آشنا ميشود و به عنوان منشی در " گلستان فيلم " مشغول به كار ميشود. سال 1338 ،"فروغ" به همراه "صمد پوركمالی» با هزينه " گلستان فيلم " به انگلستان ، هلند وآلمان برای كارهای صدابرداری و تعمير دستگاههای فيلمبرداری ميرود، اما اين سفر را نيمه كاره رها ميكند و به تهران باز ميگردد
سال 1338 ،"فروغ" در تهيه و بازی فيلمی از مراسم خواستگاری در ايران كه بنا به سفارش موسسه فيلم ملی كانادا توسط "ابراهيم گلستان" ساخته شد، ايفای نقش ميكند .در فاصله اين سالها، "فروغ" همراه با "ابراهيم گلستان" در عرصه فيلمسازی مشغول است و يك فيلم تبليغاتی يك دقيقهای برای صفحه نيازمنديهای روزنامه "كيهان" و يك فيلم كوتاه تبليغاتی برای كارخانه "روغن پارس" ميسازد
سال 1340، "فروغ" سفر كوتاهی به انگلستان ميكند . در اين سال دست به خودكشی ميزند كه اين خودكشی ناكام ميماند . در همان سال، "ديوار " به چاپ دوم ميرسد . در همين سال "فروغ" در نمايشنامهای به نام " كسب و كار ميسيز وارن " اثر " برنارد شاو" به كارگردانی "سركيسيان " بازی ميكند، اما پس از مدتها تمرين اين نمايش بنا به مشكلات جانبی به روی صحنه نميرود .او سال 1341 در اولين فيلم بلند "ابراهيم گلستان" به نام " دريا " به عنوان نقش اول بازی ميكند؛ همزمان با بازی در اين فيلم شعرهايش در مجله "آرش" منتشر ميشوند
سال 1341 ،"فروغ" برای ساختن فيلم " خانه سياه"، به جذام خانه "بابا باغی» ميرود و همزمان با آن شعر " به علی گفت مادرش روزی» را ميسرايد و با همكاری " شاهين سركيسيان " نمايشنامه " ژان مقدس " اثر " برنارد شاو " را به فارسی باز ميگرداند . در بهمن ماه همين سال " اين خانه سياه است " در كانون فيلم به نمايش درميآيد كه بازتاب زيادی در مطبوعات آن روز دارد
او سال 1342 در دو سكانس فيلم "خشت و آينه " به كار گردانی "ابراهيم گلستان" به ايفای نقش ميپردازد و در اين سال برای بازی در نمايشنامه " شش شخصيت در جستوجوی نويسنده " نوشته "لوئيجی پراندلو" به كار گردانی "پری صابری» دعوت ميشود ، اين نمايش در انجمن فرهنگی ايران و ايتاليا اجرا ميشود
او در زمستان سال 1342 "ای مرز پرگُهر" را در مجله "آرش" منتشر ميكند . در اواخر زمستان همين سال مجموعه شعر " تولدی ديگر " را كه شامل شعرهای پراكندهاش در نشريات بود ، منتشر ميكند
سال 1343 ،" اين خانه سياهاست " برنده جايزه فيلم فستيوال فيلم " اوبرهاوزن " ميشود . در همين سال برگزيده اشعار "فروغ" به انتخاب خودش منتشر ميشود
سال 1344 ،"فروغ" سفری به ايتاليا و فرانسه ميكند و پس از بازگشت به ايران با " بر ناردو برتو لويچی» ديدار ميكند . او سال 1345 برای شركت در دومين فستيوال " فيلم مولف " به ايتاليا سفر ميكند . در اين سال با "سهراب سپهری» ، "مهدی رخشا" و "بهجت صدر" مشغول نقاشی می‌شود.در يك حادثه رانندگی در جاده دروس قلهك كشته می‌شود"
"فروغ فرخزاد" در 15 دی ماه سال 1313 در تهران متولد شد ، مادرش، "توران وزيری تبار" و پدرش، سرهنگ "محمد فرخزاد "بود ، پدر به دليل روحيه نظامی كه داشت، از همان آغاز فرزندان خود را به گونهای متفاوت تربيت ميكرد و سعی داشت آنها را با سختی آشنا كند , "فروغ" سالهای 1325 پس از پايان دوره ابتدايی در دبيرستان "خاور" ثبت نام ميكند و در اين سالها به سرودن شعر روی ميآورد، اما "فروغ" ، شعرهای اين دوره را كه بيشتر در قالب غزل سروده شدهاند ، هيچگاه جايی منتشر نميكند
ايلنا ،او سال 1328 وارد هنرستان بانوان كمالالملكميشود و نقاشی و خياطی را زير نظر استاد " پيتر كاتوزيان " و " بهجت صدر " ميآموزد . در شهريور ماه سال 1329 در حالی كه شانزده سال بيش ندارد، با "پرويزشاپور" كه پانزده سال از او بزرگتر است و نوه خاله مادری "فروغ" است، علی رغم تمام مخالفتهای خانواده ازدواج ميكند؛ آنها برای زندگی مشترك اهواز را بر ميگزيند و به آنجا نقل مكان ميكنند
سال 1331 ،همزمان با انتشار اولين مجموعه شعر "فروغ" يعنی " اسير " ،تنها فرزندانشان "كاميار "متولد می‌شود و پس از آن حس زنانگی به شكلی خاص در "فروغ" ميشكند . اما شادی تولد كودك ديری نميپايد و اختلافات خانوادگی بالا ميگيرد . در فاصله سالهای 1332 ،اشعار "فروغ" در نشريات آن روز همچون " روشنفكر " , " اميد " , " ايران " و " سخن " منتشر ميشود و بازتاب گستردهای در سطح جامعه روشنفكری آن روزها دارد
"فروغ"، سال 1334 از "پرويز شاپور" جدا شده و نگهداری "كامی» نيز به پدر سپرده ميشود . ديری نميپايد كه "فروغ" سرخورده و افسرده چمدان به دست به خانه پدری باز ميگردد و پدرش نيز كه مخالف كارهای او و انتشار اشعارش بودهاست، او را چمدان به دست از خانه بيرون ميكند . "فروغ" به دعوت " طوسی حايری» كه زمانی همسر "احمد شاملو" بود، به خانه او ميرود . مدتی را در خانه او ميگذارند تا جايی برای خود دست و پا كند . در همين سال مجموعه شعر "اسير" به چاپ دوم ميرسد كه عمدتا اشعار اين مجموعه چهار پاره منظوم يا قطعه بودند . سال 1335 كه "احمد شاملو"، " عروسی خون " نوشته "لوركا" را ترجمه كرد و قرار بود اين نمايشنامه به روی صحنه برود ، "شاملو" از "فروغ" دعوت ميكند كه به همراه اعضای اين گروه " طوسی حايری " , " لبعت والا " و چند نفر ديگر در آن بازی كند. آنها شروع به تمرين ميكنند، اما به دلايل مالی و مشكلات
شخصی بازيگران اين تئاتر روی صحنه نميرود
"فروغ" ،سال 1335 مجموعه شعر " ديوار "را كه شامل 25 قطعه شعر منظوم است، منتشر ميكند و پس از آن به ايتاليا و آلمان سفر ميكند و سال 1336 به تهران باز ميگردد و به ناچار اتاقی اجاره ميكند . در همين سالها دو داستان به نامهای " بيتفاوت " و " كابوس " را در مجله " فردوسی "منتشر ميكند . سال 1337، "عصيان" را كه شامل 17 قطعه شعر منظوم بود منتشر ميكند . همزمان با "ابراهيم گلستان" آشنا ميشود و به عنوان منشی در " گلستان فيلم " مشغول به كار ميشود. سال 1338 ،"فروغ" به همراه "صمد پوركمالی» با هزينه " گلستان فيلم " به انگلستان ، هلند وآلمان برای كارهای صدابرداری و تعمير دستگاههای فيلمبرداری ميرود، اما اين سفر را نيمه كاره رها ميكند و به تهران باز ميگردد
سال 1338 ،"فروغ" در تهيه و بازی فيلمی از مراسم خواستگاری در ايران كه بنا به سفارش موسسه فيلم ملی كانادا توسط "ابراهيم گلستان" ساخته شد، ايفای نقش ميكند .در فاصله اين سالها، "فروغ" همراه با "ابراهيم گلستان" در عرصه فيلمسازی مشغول است و يك فيلم تبليغاتی يك دقيقهای برای صفحه نيازمنديهای روزنامه "كيهان" و يك فيلم كوتاه تبليغاتی برای كارخانه "روغن پارس" ميسازد
سال 1340، "فروغ" سفر كوتاهی به انگلستان ميكند . در اين سال دست به خودكشی ميزند كه اين خودكشی ناكام ميماند . در همان سال، "ديوار " به چاپ دوم ميرسد . در همين سال "فروغ" در نمايشنامهای به نام " كسب و كار ميسيز وارن " اثر " برنارد شاو" به كارگردانی "سركيسيان " بازی ميكند، اما پس از مدتها تمرين اين نمايش بنا به مشكلات جانبی به روی صحنه نميرود .او سال 1341 در اولين فيلم بلند "ابراهيم گلستان" به نام " دريا " به عنوان نقش اول بازی ميكند؛ همزمان با بازی در اين فيلم شعرهايش در مجله "آرش" منتشر ميشوند
سال 1341 ،"فروغ" برای ساختن فيلم " خانه سياه"، به جذام خانه "بابا باغی» ميرود و همزمان با آن شعر " به علی گفت مادرش روزی» را ميسرايد و با همكاری " شاهين سركيسيان " نمايشنامه " ژان مقدس " اثر " برنارد شاو " را به فارسی باز ميگرداند . در بهمن ماه همين سال " اين خانه سياه است " در كانون فيلم به نمايش درميآيد كه بازتاب زيادی در مطبوعات آن روز دارد
او سال 1342 در دو سكانس فيلم "خشت و آينه " به كار گردانی "ابراهيم گلستان" به ايفای نقش ميپردازد و در اين سال برای بازی در نمايشنامه " شش شخصيت در جستوجوی نويسنده " نوشته "لوئيجی پراندلو" به كار گردانی "پری صابری» دعوت ميشود ، اين نمايش در انجمن فرهنگی ايران و ايتاليا اجرا ميشود
او در زمستان سال 1342 "ای مرز پرگُهر" را در مجله "آرش" منتشر ميكند . در اواخر زمستان همين سال مجموعه شعر " تولدی ديگر " را كه شامل شعرهای پراكندهاش در نشريات بود ، منتشر ميكند
سال 1343 ،" اين خانه سياهاست " برنده جايزه فيلم فستيوال فيلم " اوبرهاوزن " ميشود . در همين سال برگزيده اشعار "فروغ" به انتخاب خودش منتشر ميشود
سال 1344 ،"فروغ" سفری به ايتاليا و فرانسه ميكند و پس از بازگشت به ايران با " بر ناردو برتو لويچی» ديدار ميكند . او سال 1345 برای شركت در دومين فستيوال " فيلم مولف " به ايتاليا سفر ميكند . در اين سال با "سهراب سپهری» ، "مهدی رخشا" و "بهجت صدر" مشغول نقاشی می‌شود.در يك حادثه رانندگی در جاده دروس قلهك كشته می‌شود"
Thursday, January 05, 2006
Wednesday, January 04, 2006
Monday, January 02, 2006
Subscribe to:
Posts (Atom)
